Wil jij weten hoe oud het oudste reptiel wordt, of hoe de allerkleinste kameleon er uit ziet? Klik dan snel naar dit artikel! Reptielen zijn er in vele soorten en maten: van meterslange krokodillen tot beestjes zo klein als een speldenknop. De naam reptiel komt uit het Latijn en betekent ‘kruipen’. En dan denk je misschien meteen aan de slang. Maar daarnaast behoren ook schildpadden, hagedissen en niet te vergeten, de krokodillen tot de familie. Reptielen komen overal op de wereld voor. Alleen in extreem koude gebieden, zoals op de polen en op toppen van bergen zal je ze niet vinden. Alle reptielen leggen eieren. Maar sommige broeden hun eieren uit in het eigen lichaam, waarna de kleintjes levend uit het moederdier te voorschijn komen. In tegenstelling tot embryo’s van zoogdieren staat het ei op geen enkele manier met het moederlichaam in verbinding. Het lichaam dient alleen om de eieren te beschermen: een levende broedkamer dus. Er zijn wel 9100 soorten reptielen, waarvan de meesten op het land leven. Een van de grootste reptielen ooit leefde echter in het water: de Mososaurus. Dit zeemonster kon wel 15 meter lang worden! Hieronder maken we kennis met nog enkele andere bijzondere reptielen.
Het oudst bekende reptiel
Het oudst bekende reptiel op aarde is de Hylonomus. Vreemd genoeg noemen ze hem ook wel de bosmuis. Maar hij heeft niets van doen met dat kleine knaagdiertje dat we onder dezelfde naam kennen. De prehistorische bosmuis was dus een reptiel. Hij leefde zo’n 360 miljoen jaar geleden en was maar zo’n 10 centimeter lang. Fossielen van dit beestje zijn vooral gevonden in holle boomstronken van de schubboom Siggilari. Na een overstroming raakten de bosmuizen in deze holtes gevangen. Bedekt door modder van een volgende overstroming werden zij goed bewaard en werden later als fossiel teruggevonden.
Het oudste nog levende reptiel
De oudst nog levende reptielen zijn de zeeschilpadden (Cheloniidae). Al 120 miljoen jaar geleden scharrelden zij op onze aarde rond. De Chelodniidae zijn behoorlijk goed aangepast aan het leven in zee. Ze moeten regelmatig lucht happen, maar kunnen in rust lang onder water blijven. De zeeschildpad is niet alleen een heel oude soort. Individuele zeeschildpadden weten ons vaak ook makkelijk te overleven. Eén van de bekendste hoogbejaarden onder hen is Harriet. Volgens de overlevering was Harriet een persoonlijk bekende van de beroemde wetenschapper en wereldreiziger Charles Darwin. Harriet zou in 1835 door hem zijn gevangen op de Galápagoseilanden om vervolgens te worden meegevoerd naar Engeland. In 2006 overleed Harriet op de gedenkwaardige leeftijd van 176 jaar
Het zwaartse reptiel
Met een lengte van meer dan 7 meter is de zeekrokodil (Crocodylus porosus) de allergrootste nog bestaande krokodil. Hij is hiermee niet het langste reptiel, maar wel de zwaarste. Ze kunnen maar liefst 1000 tot 1200 kilo zwaar worden. Het dieet van de jonge zeekrokodil bestaat uit onder meer insecten, amfibieën of kreeftachtigen. De volwassenen pakken liever een vogel of een flinke vis. Maar soms weten de zeekrokodil een echt grote prooi te vangen, zoals een buffel, een aap, of een mens. De zeekrokodil wordt dan ook als een van de gevaarlijkste soorten beschouwd.
De grootste hagedis
De Komodovaraan (Varanus komodoensis) is ook zo ’n joekel. Ook hij is niet de grootste reptiel, maar met zijn 3 meter wel de grootste hagedis. Hij is ook een van de weinige hagedissen die, eenmaal volwassen, geen natuurlijke vijanden heeft. Zijn naam dankt hij aan zijn leefgebied: het Indonesische eiland Komodo. Maar ook op andere omliggende eilanden komt deze varaan voor. Zelf vindt ik dat de komodovaraan van alle reptielen nog het meest op een echte draak lijkt. Alleen de twee vleugels ontbreken nog. En hij spuwt dan wel geen vuur, zijn bek is uiterst giftig! Dus de volgende tip zou ik in je oren knopen: een komodovaraan ziet je alleen goed als je beweegt. Dus als je er een tegenkomt: sta zo stil als je kan!
Het kleinste reptiel
Je zal het niet geloven. Het kleinste reptiel is niet veel groter dan de kop van een lucifer! Het is de Brookesia micra. Een soort kameleon die slechts 3 centimeter groot is van zijn kop(je) tot het einde van zijn staart. De mini-kameleon werd ontdekt op Madagaskar en pas in 2012 voor het eerst officieel beschreven. Wetenschappers denken dat het gaat om een voorbeeld van ‘eilanddwerggroei’: een verschijnsel in de biologie waarbij alle individuen van een soort steeds maar kleiner worden. Vaak gebeurt dit op een eiland, waar de natuurlijke vijanden langzaam zijn verdwenen. Klein zijn heeft dan een voordeel, omdat je maar weinig eten nodig hebt en je toch geen vijanden van je af hoeft te slaan.
Het langste reptiel
Daar komt ‘ie dan: het allergrootste reptiel is een slang die leeft onder de naam ‘netpython’ (Broghammerus reticulatus). Deze knaap kan wel meer dan 9 meter lang worden. Alhoewel ‘knaap’: de grootste exemplaren vind je onder de vrouwtjes. De netpython heet zo omdat over zijn rug een tekening loopt die aan een net doet denken. Hij is berucht omdat hij, net als de zeekrokodil, wel eens een mens oppeuzelt. Maar wees niet bevreesd. In de Nederlandse bossen zal je hem niet zo snel tegenkomen. Of hij moet zijn ontsnapt uit een dierentuin of privécollectie. Het beest is namelijk nogal populair en wordt ook door particulieren in gevangenschap gehouden.
Ten slotte nog dit: niet alleen levend in de dierentuin of thuis in een kooi, ook dood zijn reptielen erg populair. En dat geldt zeer zeker voor de net besproken de netpython. Juist vanwege zijn schitterende structuur met diamantvormige patronen is de huid van de netpython erg gewild. En omdat zijn huidoppervlak zo groot is, is hij makkelijk te verwerken tot een tas of een jas, een riem of paar laarzen. Dat moet wel heel duur zijn! Nou, dat valt eigenlijk best mee. Voor een flinke schoudertas betaal je zo ‘n 500 euro. En echte python laarzen heb je al voor zo’n 350 euro. De huid van de python wordt over de gehele wereld verhandeld en het zal je dan ook niet verbazen dat de mens een grotere bedreiging vormt voor deze reuzenslang dan andersom.
