Een orgaantransplantatie is niet een van de eenvoudigste operatie’s. Bovendien zijn er in Nederland nog te weinig mensen die donor willen zijn. Wat is nou precies een orgaantransplantatie en wat gebeurd er allemaal tijden z’n operatie?
Orgaantransplantatie
Orgaan
Een orgaan is een deel van een organisme dat een specifieke levensfunctie verricht, bijv. Het hart, dat het bloed rond pompt. Meestal vormt een orgaan een van zijn omgeving goed afgegrensd geheel en heeft het een karakteristieke vorm. Enkele organen (bijv. Lymfklieren) worden in een groot aantal op allerlei plaatsen in het lichaam aangetroffen en vormen een orgaansysteem.
Orgaantransplantatie
Het overplaatsen van een orgaan van het ene individu naar een ander. Transplantatie is chirurgisch-technisch betrekkelijk eenvoudig, doch de afstotingsreactie van het ontvangen lichaam bleven lang een opstakel. Wel werd in 1954 een succesvolle transplantatie verricht bij een indentieke tweeling bij wie geen afstotingsbarriere aanwezig was. Het immuunmechanisme, dat gebruikt maakt van lymfocyten (celtype van witte bloedcellen) in de strijd van het lichaam tegen bacterien en virussen,tracht alle indringers te vernietigen waarvan het weefsel door het organisme als vreemd wordt herkend; het organisme gaat dus ook antistoffen produceren tegen het transplantaat. De eerste aanval op de immuunreactie werd verricht met bestraling. In 1959 ondekte men dat zij kan worden onderdrukt met het in de kankerbestrijding gebruikte middel imuran. Dit middel heeft, in combinatie met bijnierschorshormonen, grote voordelen boven bestraling; de methode brengt echter verhoogde kwetsbaarheid voor infecties mee.
Donor
Voor een orgaantransplantatie is een donor nodig, wiens eiwitstructuur zoveel mogelijke overeenkomst heeft met de ontvanger. Overeenstemming in de bloedgroepen is essentieel, maar ook de witte bloedlichaampjes zijn van belang. Door toepassing van de computer is de weefseltypering binnen het bereik van de kliniek gebracht. Enkele West-Europese landen werken samen in de organisatie Eurotransplant, te Leiden.
Het donor orgaan
Bij normale temperatuur mag het tijdsverloop tussen het overlijden van de donor en het moment waarop het orgaan opnieuw van het bloed wordt voorzien in de ontvanger niet te lang duren. Bij het propfusiesysteem, wordt een orgaan dat is beroofd van zijn normale doorstroming, met een hart-longmachine geruime tijd in leven gehouden. Niertransplantaties worden sinds 1968 wereldwijd veel verricht. De eerste harttransplantatie werd in 1967 door Chr. Barnard in Kaapstad uitgevoerd. In Nederland werd een harttransplantatie pas voor het eerst in 1984 verricht, en in Nederland (Groningen) worden sinds 1979 levertransplantaties verricht.
Overlevingskansen
De overlevingskansen bij een harttransplantatie zijn aanmerkelijk kleiner dan bij een niertransplantatie, aangezien bij transplantatie van een nier bij mislukking de ontvanger direct (weer) aan een kunstnier kan worden aangesloten. Terwijl de overplanting van een nieuw hart niet meteen mogelijk is.
